Το Ήξερες; Σπήλαιο πηγών Αγγίτη (Μααράς).

Ένα από τα σημαντικότερα τουριστικά αξιοθέατα της Ανατολικής Μακεδονίας είναι το σπήλαιο του Αγγίτη ποταμού, το οποίο έχει την μοναδικότητα να είναι το μεγαλύτερο ποτάμιο σπήλαιο της Ελλάδας και από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης. Το σπήλαιο πηγών Αγγίτη ή αλλιώς Μααράς, βρίσκεται 23 χλμ. βορειοδυτικά της Δράμας δίπλα από τον οικισμό Αγγίτης του Δήμου Προσοτσάνης. Περιβάλλεται από τα όρη Φαλακρό, Μενοίκιο, Παγγαίο και Σύμβολο, με μήκος περί τα 15 χιλιόμετρα, εκ των οποίων τα 12,5 περίπου έχουν χαρτογραφηθεί. Η άλλη ονομασία του σπηλαίου είναι ¨Μααρά¨, ονομασία που πιθανώς ετυμολογείται στα αραβικά ως «μικρό σπήλαιο», είτε στα εβραϊκά που σημαίνει «νερό από το βουνό». Το σπήλαιο είναι προσβάσιμο, έχει αξιοποιηθεί και είναι επισκέψιμο από το 2001.

Η εντυπωσιακή αίθουσα της Ακρόπολης (1150μ.).
Στα 1150μ μέτρα από την είσοδο βρίσκεται η εντυπωσιακή αίθουσα της Ακρόπολης, μήκους 90μ, πλάτους 60μ και ύψους 40μ, ίσως η μεγαλύτερη της Ελλάδας. Υπάρχουν σταλακτίτες 15-20 μέτρων και τεράστιες καταπτώσεις βράχων. Εκεί βρέθηκαν και μεγάλες ποσότητες γουανό και με δεδομένο ότι οι νυχτερίδες είναι δύσκολο να πέρασαν τα προηγούμενα σιφώνια, δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο να υπήρχε παλιά είσοδος που προσχώθηκε.

Η ιδιαιτερότητα του έγκειται στο γεγονός ότι στο δάπεδό του κυλάει ο ποταμός Αγγίτης, ενώ ο πλούσιος διάκοσμός του περιλαμβάνει τεράστιους σταλακτίτες. Το σπήλαιο είναι επισκέψιμο σε μήκος 500 μέτρων και στον υπόγειο ποταμό του σπηλαίου, καταλήγουν μεταξύ άλλων, τα νερά του λεκανοπεδίου του Κάτω Νευροκοπίου. Εντυπωσιακή είναι επίσης η έξοδος του ποταμού μέσα από το βουνό.

Στην περιοχή έχουν βρεθεί πολλά αρχαιολογικά ευρήματα καθώς και ένας χαυλιόδοντας από μαμούθ, που φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Δράμας. Μέσα στο σπήλαιο φιλοξενούνται ή ζουν μόνιμα 37 είδη ζώων, κυρίως μικρο-πανίδα, εκ των οποίων έξι είδη έγιναν για πρώτη φορά γνωστά στη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Βρίσκουμε επίσης μοναδικά είδη ψαριών, όπως η μπριάνα και το τυλινάρι, καθώς και ένα μοναδικό είδος ημιδιάφανης πετροκαραβίδας, ενώ έχει αναφερθεί και η ύπαρξη διάφανων ψαριών. Υπάρχουν επίσης νυχτερίδες και κάποια μεγαλύτερα θηλαστικά, όπως η βύδρα και οι μυοκάστορες.

Στο σπήλαιο εντοπίστηκαν λείψανα κατοίκησης που ανάγονται στην 4η χιλιετία (τέλη Νεολιθικής περιόδου) και απ’ ότι φαίνεται οι επισκέψεις στο σπήλαιο συνεχίστηκαν και μεταγενέστερες εποχές, ωστόσο ήτανε πάντα περιστασιακές και σύντομες.

Η επίσκεψη μέσα στο σπήλαιο.
Η πορεία μέσα στο σπήλαιο είναι εντυπωσιακή, καθώς γίνεται πάνω σε έναν «πεζόδρομο» που διασχίζει κατά μήκος το σπήλαιο με τους πανέμορφους σταλακτίτες, άλλοτε πάνω από τα ήρεμα και άλλοτε θορυβώδη νερά του ποταμού. Ο επισκέπτης παρακολουθεί τη φυσική διακόσμηση στο σπήλαιο, η οποία κυριαρχείται από λευκούς και κόκκινους σταλακτίτες διαφόρων μορφών.

Εντυπωσιακή είναι και η έξοδος του ποταμού μέσα από το βουνό, από ένα μικρό τοξοειδές άνοιγμα στη βάση ενός μικρού θολωτού σπηλαίου (αίθουσα του τροχού). Η αίθουσα αυτή οφείλει το όνομά της στην παρουσία ενός μεγάλου υδραυλικού τροχού διαμέτρου 8 μέτρων, ο οποίος κάλυπτε τη παροχή νερού και τις αρδευτικές ανάγκες της περιοχής από την οθωμανική εποχή. Η αίθουσα έχει διάμετρο 40 μέτρα και μέγιστο ύψος 15 μέτρα και αποτέλεσε το σημείο εκκίνησης για τους σπηλαιολόγους, μέσω του εντυπωσιακού ανοίγματος στην οροφή της αίθουσας, όπου υπάρχει μια πιθανή είσοδος των γύρω χωριών και μυστική πρόσβαση από την ακρόπολη που βρίσκεται πάνω από την σπηλιά στο ποτάμι.

Το  ποτάμι, εξερχόμενο ορμητικά από το σπήλαιο, ακολουθεί μια πορεία ανάμεσα σε μια πυκνή βλάστηση από πλατάνια και δημιουργεί μια πολύ όμορφη ατμόσφαιρα για ρέμβασμα, πικ-νικ, αλλά και για χαλαρή και πιο αναπαυτική ξεκούραση στα παρακείμενα ταβερνάκια και χώρους για καφέ.

Ιστορικό εξερεύνησης

Η εξερεύνηση του σπηλαίου ξεκινάει το 1952 έπειτα από επίσκεψη της ΕΣΕ και του ζεύγους Πετροχείλου, η οποία θα σταματήσει σύντομα στο σιφώνι της εισόδου. Το 1978 ο Γάλλος R. Pascal με το σπηλαιολογικό σύλλογο ERIS και ένα μέλος της ΕΣΕ, τον Αβαγιανό Γ. πέρασαν το σιφώνι 1 της εισόδου, μήκους 70 μέτρων, για να αρχίσουν να ανακαλύπτουν τον εντυπωσιακό υπόγειο αγωγό. Από τότε ξεκινάει και η συστηματική εξερεύνηση του υπόγειου ποταμού. Σχεδόν σε κάθε επίσκεψη και όταν το επέτρεπαν οι συνθήκες οι Γάλλοι βουτούσαν στα βαθύτερα σιφώνια, ανακαλύπτοντας νέα ανεξερεύνητα τμήματα και επεκτείνοντας το μήκος του υπόγειου αγωγού. Το 1981 έγινε διάνοιξη με δυναμίτη στο σιφώνι 2 στα 480μ. και επειδή ήταν μαζί και ένας έλληνας ο Νίκος Ιωαννίδης, το σιφώνι πήρε το όνομά του. Επισκέφτηκαν πάρα πολλές φορές τον Αγγίτη τα επόμενα χρόνια.

Επίσης σε όλο το δάπεδο της σπηλιάς υπήρχαν συσσωρευμένες τεράστιες ποσότητες άμμου με πάχος άνω των 5 μέτρων, εξαιτίας ενός φράγματος που υπήρχε στην έξοδο της πηγής, το οποίο δεν άφηνε το σπήλαιο να αδειάσει από τα ιζήματα. Μόλις γκρεμίστηκε το φράγμα το ποτάμι άρχισε να αποβάλει τα συσσωρευμένα ιζήματα και η στάθμη του δαπέδου να πέφτει. Σταλακτίτες που ήτανε βυθισμένοι αποκαλύφθηκαν και ο αγωγός του σπηλαίου μεγάλωσε. Στο τουριστικό κομμάτι η άμμος έπεσε 2 μέτρα, ενώ βοήθησε στο να γίνουν ευκολότερα προσπελάσιμα τα σιφώνια.

Πληροφορίες στο τηλέφωνο 25220 60460
Extra Tip.  
Το Σπήλαιο Αγγίτη καταλαμβάνει την πρώτη θέση στον πλανήτη καθώς διαθέτει μια από τις μεγαλύτερες αλλά και σημαντικότερες καρστικές πηγές. Συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των σημαντικότερων πηγών του πλανήτη Γη, σύμφωνα με την αξιολόγηση που έγινε στο πλαίσιο του προγράμματος MIKAS (Most Important Karst Aquifer’s Springs) από τη Διεθνή Ένωση Υδρογεωλόγων και με τη συμμετοχή της UNESCO.