Παλιά Δράμα.Το Σανατόριο του Γρανίτη.
Αναμνήσεις μιας άλλης εποχής.
Στα δυτικά του οικισμού του Γρανίτη του δήμου Νευροκοπίου, στο τέλος ενός όμορφου μονοπατιού που ξεκινάει από τον οικισμό του Γρανίτη, βρίσκεται ο ερειπιώνας του “Σανατορίου”. Η κατασκευή του εντυπωσιακού κτηρίου με την ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική, αποφασίστηκε το 1929, ως κέντρου θεραπείας της φυματίωσης λόγω του εξαιρετικού κλίματος της περιοχής.
Το υπόγειο και ο πρώτος όροφος από λευκή πέτρα κατασκευάστηκαν και εγκαινιάστηκαν το 1939 και σταμάτησαν με την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Tο κτήριο δεν αποπερατώθηκε ποτέ.
Σήμερα, 86 χρόνια μετά τα εγκαίνια του σκελετού του κτηρίου, η φύση έχει κάνει την αργή αλλά αποτελεσματική δουλειά της , με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός απόκοσμου ερειπιώνα, πνιγμένου μέσα στα έλατα και στις οξιές, με την επιβλητική κορυφή του Αγ. Παύλου (υψόμετρο 1.770 μ) να είναι ορατή. Η πανίδα που αλλάζει χρώματα όλο το χρόνο, με ιδιαίτερη αναφορά στις πεταλούδες, αλλά και το διπλανό μικρό ξωκλήσι του Αγ. Γεωργίου, ολοκληρώνουν το σκηνικό που δεν θα αφήσει ασυγκίνητο τους επισκέπτες και τους λάτρες της φωτογραφίας.
Δραστηριότητες: Το όμορφο, εύκολο μονοπάτι από τον οικισμό του Γρανίτη μέχρι το “Σανατόριο” ενδείκνυται για πεζοπορία (περίπου 1 ώρα περπάτημα, 25-30 λεπτά η κάθε κατεύθυνση), αλλά και για τρέξιμο και ποδήλατο. Ακόμη, βρίσκεται πάνω στην όδευση των μονοπατιών του Γρανίτη, και αποτελεί σημείο της διαδρομής του ορεινού αγώνα “Granitis Trail”.
Φωτογραφίες: Από mynevrokopi.gr και από Γιώργο Νάτση (δημοσιευμένες στο dramania.gr)
Ιστορικά στοιχεία.
Το κτίριο είναι μεγάλο, διώροφο με αξιόλογη αρχιτεκτονική. Είναι χτισμένο με λευκή πέτρα με μεγάλα παράθυρα και βεράντα σε όλο το μήκος του.
Το 1923 επί δημαρχίας του αείμνηστου Θεόφιλου Αθανασιάδη (εκτελέστηκε από τους βουλγάρους το 1941), με τη συμμετοχή όλων των προέδρων των κοινοτήτων του νομού και πρόεδρο τον δήμαρχο Δράμας, πραγματοποιήθηκε στη Δράμα το πρώτο συνέδριο για την ίδρυση Φθισιατρείου στον Γρανίτη. Η απόφαση ήταν ομόφωνη. Την ανάγκη αυτή την επέβαλαν οι υγειονομικές συνθήκες της εποχής. Η φυματίωση μια μεταδοτική ασθένεια των πνευμόνων, αποδεκάτιζε κατά προτίμηση τον πεδινό πληθυσμό της χώρας. Το μοναδικό Φθισιατρείο του Ασβεστοχωρίου Θεσσαλονίκης, ήταν αδύνατον να δεχτεί το πλήθος των ασθενών που το πολιορκούσαν ασφυκτικά.
Η ανάγκη θεραπείας επέβαλε δια νόμου το 1929 εισφορά 4% επί των ετήσιων εσόδων των δήμων και των κοινοτήτων, στους νόμους Δράμας, Καβάλας, Ξάνθης, Κομοτηνής και Αλεξανδρούπολης, τα οποία θα προοριζόντουσαν για την ανέγερση του Φθισιατρείου στον Γρανίτη. Το μέτρο εφαρμόστηκε μόνο από τους νομούς Δράμας και Ξάνθης και εν μέρει στο νομό Καβάλας. Οι άλλοι νομοί επικαλέστηκαν οικονομικούς λόγους, όμως αναμφίβολα η απόσταση του Γρανίτη από τους δύο άλλους νομούς, αποτελούσε βασική αιτία της απροθυμίας συμμετοχής τους, στη σχετική δαπάνη.
Τον Φεβρουάριο του 1929 διατίθενται από το κράτος 30 εκατομμύρια δραχμές για την ανέγερση του Σανατορίου. Στις 4/4 του 1929 στη σύσκεψη των δημάρχων των παραπάνω νομών στη Κομοτηνή, ασχολούνται με την ορισμό των πόρων ανέγερσης και συντήρησης τους Σανατορίου. Ανακοινώθηκε από το γενικό διοικητή Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης, ότι το κτίριο θα ήταν ένα από τα μεγαλύτερα του είδους του, σε έκταση 400 περίπου στρεμμάτων. Θα περιλάβανε νοσοκομειακά και θεραπευτικά κέντρα καθώς και ανάλογα οικήματα διαμονής ασθενών. Στις 4/6 του 1931, σε σύσκεψη των δημάρχων Αν. Μακ. Θράκης, αποφασίστηκε η εντατικοποίηση της προσπάθειας, με παράκληση προς το υπουργείο να διατάξει την έναρξη των εργασιών ανέγερσης του κτηρίου.
Το 1939 έγινε η αρχή και εγκαινιάστηκε ο σκελετός του πρώτου ορόφου του Σανατορίου στο Γρανίτη. Ένας τεράστιος σκελετός με υπόγειο και πρώτο όροφο που κατασκευάστηκε λίγο πριν το Β’ παγκόσμιο πόλεμο. Δυστυχώς λόγω του παγκοσμίου πολέμου, το κτίριο σταμάτησε να κτίζεται και δεν αποπερατώθηκε ποτέ.
Ιστορικά στοιχεία από κείμενο του Βασίλη Γ. Χατζηθεοδωρίδη σε άρθρο του anihneftes.blogspot.com