Η παχυσαρκία είναι νόσος ή lifestyle;

Του Δρ Ανδρέα Ξάνθη
Παθολόγου – Διδάκτωρ Ιατρικής ΑΠΘ
ΜSC Αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια ΔΠΘ
Μέλος ιατρικής εταιρείας παχυσαρκίας

Ως παχυσαρκία ορίζεται η αυξημένη συσσώρευση σωματικού λίπους που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την υγεία τόσο των ενηλίκων όσο και των παιδιών. Σχετίζεται με πολλές ασθένειες, όπως ο διαβήτης τύπου ΙΙ, οι καρδιαγγειακές παθήσεις, η υπερλιπιδαιμία, η υπέρταση, το εγκεφαλικό επεισόδιο, ο καρκίνος του μαστού και του παχέος εντέρου, αναπνευστικά προβλήματα (π.χ. άσθμα και υπνική άπνοια), η εκφυλιστική αρθρίτιδα και διαταραχές ψυχικής υγείας.

Σήμερα στη χώρα μας το 63% των ενηλίκων είναι υπέρβαροι και παχύσαρκοι. Φαίνεται, ωστόσο, ότι και στην Ελλάδα ασθενείς και γιατροί εξακολουθούν να μη θεωρούν την παχυσαρκία ασθένεια και ως εκ τούτου δεν λαμβάνουν στοχευμένα μέτρα για την αντιμετώπισή της, Σύμφωνα, μάλιστα, με πρόσφατη έρευνα, άτομα με αυξημένο βάρος έχουν απευθυνθεί στο παρελθόν σε διατροφολόγο (59%), σε γυμναστή (31%), σε γιατρό (25%), ενώ 32% δεν έχουν ζητήσει καθόλου βοήθεια. 

H απώλεια βάρους είναι μία δύσκολη και μακροχρόνια διαδικασία και αυτό μπορεί να το γνωρίζει μόνο, όποιος την έχει επιχειρήσει. Το άτομο ΔΕΝ ευθύνεται για την αδυναμία απώλειας βάρους, καθώς έχουν βρεθεί γονίδια και ορμόνες που επάγουν την όρεξη και την επαναφορά μετά από οποιαδήποτε απώλεια.

Oι θεραπευτικές επιλογές της παχυσαρκίας είναι πολλές: τροποποίηση διατροφικής συμπεριφοράς, άσκηση, ψυχολογική υποστήριξη, φάρμακα, Βαριατρική χειρουργική.  

Φαρμακευτική αγωγή – Η φαρμακευτική θεραπεία συστήνεται για άτομα με δείκτη μάζας σώματος πάνω από 30 kg / m² ή πάνω από 27 kg / m² αλλά με επιπλοκές ή νόσους που προκαλούνται από το αυξημένο βάρος. Οι φαρμακευτικές επιλογές έχουν διαφορετικό τρόπο δράσης και, ανάλογα με τις διαφορετικές κατηγορίες τους, μπορούν να επιφέρουν απώλεια βάρους 5-20%. Η χορήγηση τους πρέπει να γίνει από τον ιατρό μετά από αξιολόγηση του ασθενή και όχι αυτοβούλως γιατί υπάρχουν και παρενέργειες.

Βαριατρική χειρουργική – Η χειρουργική θεραπεία συστήνεται για άτομα με ΔΜΣ >40 ή > 35 με τουλάχιστον 2 παθήσεις από το αυξημένο βάρος. Υπάρχουν διάφοροι τύποι χειρουργικής επέμβασης απώλειας βάρους με μακροχρόνια αποτελεσματικότητα στην απώλεια βάρους, η οποία κυμαίνεται μεταξύ 20-35%. 

Θα πρέπει να γίνει αμοιβαία συμφωνία για τους θεραπευτικούς στόχους, δηλαδή πόσο βάρος θα πρέπει να χάσει και σε πόσο χρόνο. Συνήθως, οι στόχοι των δύο μερών έχουν σημαντικές διαφορές: ο ασθενής επιθυμεί μεγάλη απώλεια σε μικρό χρόνο και ο θεραπευτής μικρότερη απώλεια και σε μεγαλύτερο χρόνο. Απώλεια 10 % του αρχικού σωματικού βάρους είναι ένας εφικτός στόχος και αυτή θα πρέπει να είναι η αρχική μας επιδίωξη.

Το βασικό είναι με σεβασμό και ενσυναίοθηση να πείσουμε το άτομο ότι πρέπει και μπορεί να χάσει βάρος για λόγους υγείας και ποιότητας ζωής και να βρούμε τον κατάλληλο στόχο, αλλά και τον τρόπο συζητώντας και όχι μαλώνοντας ή λέγοντας πχ- κόψε το ψωμί-γλυκό και περπάτα- αλλά αντιμετωπίζοντας το άτομο ολιστικά και εξατομικευμένα και σε συνεργασία με άλλους επαγγελματίες υγείας.