Αθηροσκλήρωση. Τι είναι και ποια τα συμπτώματα της;

Του Ανδρέα Ξάνθη 
MSc, PhD 
Ειδικού παθολόγου, Διδάκτωρ Ιατρικής ΑΠΘ 
με μεταπτυχιακό στα Εγκεφαλικά Επεισόδια ΔΠΘ 

Τι είναι αθηροσκλήρωση;
Με τον όρο «αθηροσκλήρωση» αναφερόμαστε στις βλάβες μεγάλων ή μεσαίων μεγέθους αρτηριών από την ύπαρξη LDL χοληστερόλης στα τοιχώματά τους. Το αθήρωμα που συγκεντρώνεται μοιάζει με ένα κίτρινο υλικό και αποτελεί μία συσσωρευμένη πλάκα (πλούσια σε χοληστερόλη). Με τον καιρό, αυτή η «πλάκα» μειώνει την διάμετρο των αρτηριών και των αγγείων και τους προκαλεί «στένωση».
Εμφανίζεται σε όλους τους ανθρώπους μετά τα 60 έτη, αλλά σε μερικούς (ιστορικό αθηρωμάτωσης στην οικογένεια, αρρύθμιστη πίεση, διαβήτης, κάπνισμα, αλκοόλ, αυτοάνοσα) εκδηλώνεται αρκετά νωρίτερα.

Είναι υπεύθυνη για τους περισσότερους θανάτους στο σύγχρονο κόσμο.

Ποια είναι τα συμπτώματά της;
Η αθηροσκλήρωση είναι ένας «σιωπηλός εχθρός» αφού δεν παρουσιάζει άμεσα συμπτώματα. Τα συμπτώματα εμφανίζονται όταν η αρτηρία έχει ήδη στενέψει υπερβολικά ή έχει δημιουργηθεί θρόμβος. Mπορεί όμως να διαπιστωθεί έγκαιρα με απεικονιστικές εξετάσεις των αρτηριών, όπως τριπλεξ καρωτίδων και αρτηριών κάτω άκρων ή/και με τεστ κόπωσης ή/και μαγνητική εγκεφάλου σε άτομα άνω των 40 ετών με παράγοντες κινδύνου.

Mπορεί να εκδηλωθεί με:
• Ασταθή στηθάγχη (πόνος στο στήθος), ή/και δύσπνοια κόπωσης που μπορεί να οφείλεται σε στεφανιαία νόσο
• Μούδιασμα, αδυναμία σε άνω και κάτω άκρο, κ.α., τα οποία μπορεί να οφείλονται από βλάβη στην καρωτίδα ή σε αγγεία του εγκεφάλου και να οδηγήσουν σε εγκεφαλικό επεισόδιο
• Οξεία θρόμβωση ή γάγγραινα, που οφείλονται σε βλάβες στις αρτηρίες των ποδιών
• χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, η οποία μπορεί να οφείλεται σε στενώσεις στις αρτηρίες που τροφοδοτούν τα νεφρά

Ποιος είναι ο κατάλληλος τρόπος πρόληψης της αθηροσκλήρωσης;Η πρόληψη σχετίζεται με την υγιεινή διατροφή, αύξηση σωματικής άσκησης, αποφυγή καπνίσματος, διατήρηση κανονικού βάρους, μείωση χοληστερόλης,, σακχάρου, αρτηριακής πίεσης.

Μία ισορροπημένη διατροφή σε συνδυασμό με τακτική άσκηση μπορούν να μειώσουν σε μεγάλο βαθμό την εμφάνιση της πάθησης.

Για κάθε μερίδα φρούτων ή λαχανικών που καταναλώνεται καθημερινά υπάρχει μια μείωση 4% του κινδύνου για καρδιακή προσβολή

Η κύρια δράση των φρούτων και λαχανικών στην αντιμετώπιση της αθηρωμάτωσης οφείλεται στον αντιοξειδωτικό τους ρόλο. Δηλαδή βοηθούν στην μη οξείδωση της LDL (κακής χοληστερίνη), που αποτελεί από τα πρώτα στάδια δημιουργίας της αθηρωματικής πλάκας.

Ενδεικτικά, αναφέρουμε το λυκοπένιο (ντομάτα, καρπούζι, ρόδι), αλισίνη (σκόρδο), βιταμίνη C (ντομάτα, πιπεριά), β-καροτένιο (καρότο), κερκιτίνη (μήλο), ανθοκυανίνες (κεράσια, σταφύλια, φράουλες, μούρα), βιταμίνη Ε (ελαιόλαδο) και Ω-3 λιπαρά οξέα (λιπαρά ψάρια).

Διαποστώθηκε μείωση στο πoσοστό θανάτων ηλικιωμένων από στεφανιαίο νόσο, μετά από χρόνια κατανάλωση φλαβονοειδών