Διαταραχές σίτισης και κατάποσης.

Ο ρόλος του λογοθεραπευτή.

Της Δέσποινας Η. Χειλίδου.
Λογοθεραπεύτριας MSc Κλινική Λογοθεραπεία

Η Λογοθεραπεία είναι η επιστήμη που σχετίζεται με την πρόληψη, την αξιολόγηση, τη διάγνωση, την επιστημονική μελέτη και την θεραπεία των διαταραχών :

• Λόγου

• Επικοινωνίας

• Ομιλίας

• Φωνής

• Κατάποσης

σε παιδιά και ενήλικες.

Οι Διαταραχές Σίτισης και Κατάποσης, δηλαδή η Δυσφαγία, αφορούν κάθε υποκειμενική ή αντικειμενική δυσκολία στην κατάποση στερεάς ή υγρής τροφής. Κλινικά σημεία όπως δυσκολία στον μητρικό θηλασμό ή θηλασμό με μπιμπερό, βήχας, πνιγμός κατά την λήψη τροφής ή κατόπιν, παραμονή τροφής, αναγωγή, σιελόρροια και απώλεια βάρους μπορεί να συσχετιστούν με τη δυσφαγία.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις, 25% – 40% των τυπικά αναπτυσσόμενων παιδιών παρουσιάζουν προβλήματα σίτισης και κατάποσης.

Η Δυσφαγία είναι πολύ πιθανό να παρουσιαστεί σε πρόωρα και λιποβαρή νεογνά. Μπορεί να παρουσιαστεί και σε παιδιά με ιστορικό διασωλήνωσης ή σίτισης με ρινογαστρικό καθετήρα σίτισης (Levin) για κάποιο διάστημα, ενώ σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να συνδέεται με μια πολύ κακή στοματική υγιεινή.

Δεν πρέπει να συγχέεται με άλλα προβλήματα διατροφής όπως η νευρική ανορεξία, που έχει καθαρά ψυχολογικά αίτια.

Η συνεργασία πολλών ειδικοτήτων, μέσα στις οποίες συγκαταλέγεται και ο Λογοθεραπευτής, αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την ολοκληρωμένη διαγνωστική εκτίμηση, την επιλογή της κατάλληλης θεραπευτικής παρέμβασης και την αποτελεσματική εφαρμογή αυτής.

Ο εξειδικευμένος στη παιδιατρική δυσφαγία λογοθεραπευτής κατέχει σημαντικό ρόλο στην αξιολόγηση και τη θεραπευτική παρέμβαση. Λειτουργεί ως αναπόσπαστο μέλος της ομάδας σίτισης και κατάποσης και συνεργάζεται στενά με τα άλλα μέλη της επιστημονικής ομάδας στη διαχείριση της παιδιατρικής δυσφαγίας.

Η αξιολόγηση της δυσφαγίας από τον ειδικό λογοθεραπευτή γίνεται  αρχικά με την λήψη λεπτομερούς ιστορικού. Κατόπιν, πραγματοποιείται εξέταση της δύναμης και της κίνησης των μυών που συμμετέχουν στην κατάποση, όπως τα χείλη, η γλώσσα, οι μύες της σιαγόνας και η υπερώα, καθώς και δοκιμασίες για την αξιολόγηση των προβλημάτων κατάποσης που αφορούν στο στόμα και τον φάρυγγα.

Οι στόχοι της θεραπείας, μπορεί να περιλαμβάνουν ασκήσεις

• μυϊκής ενδυνάμωσης
• ενίσχυση της σταθερότητας της κατάποσης
• και διδασκαλία τεχνικών κατάποσης στους ασθενείς.

Περιλαμβάνουν επίσης την βελτίωση της αναπνοής, τη λεκτική επικοινωνία, τη μιμητική του προσώπου καθώς και την εξέταση της σωματικής στάσης κατά την διάρκεια της σίτισης.

Κατά την θεραπεία των διαταραχών σίτισης και κατάποσης ο ειδικός λογοθεραπευτής, διαμορφώνει εξατομικευμένο πρόγραμμα θεραπείας η επιτυχία του οποίου στηρίζεται στην άμεση συνεργασία μεταξύ γονέα και λογοθεραπευτή.