Μητροπολίτης Δράμας κ. Δωρόθεος.

Το φως των Χριστουγέννων και ο αγιασμός των Θεοφανείων, διώχνουν το κακό από τη ζωή των ανθρώπων.

Η εορτή των Χριστουγέννων είναι μια γιορτή ευχαριστίας και δοξολογίας. Ο άνθρωπος ευχαριστεί τον δημιουργό του, τον κτίστη του, τον δωρεοδότη του, αυτόν που του προσφέρει όλα αυτά τα δώρα, που δεν είναι άλλος από τον Θεό. Η γέννηση του Χριστού είναι μία αφορμή να σκεφτούμε και να πλησιάσουμε το δημιουργό μας, που έχει ένα σχέδιο σωτηρίας του ανθρώπου. Η ζωή μας είναι ουσιαστικά μία ζωή σωτηρίας, μέσω της οποίας οδηγούμαστε στο δρόμο που θα μας εξασφαλίσει την σχέση με το Θεό και την αληθινή σχέση μας με τον συνάνθρωπο. Όλα αυτά γίνονται κυρίως με τον εκκλησιασμό μας και την διάθεση που έχουμε να πλησιάσουμε τον Θεό. Και τα Χριστούγεννα γίνεται κάτι μοναδικό. Έχουμε μια διαστολή του χρόνου, που σημαίνει ότι ενώ εμείς βρισκόμαστε στα Χριστούγεννα του 2023, πηγαίνοντας στην εκκλησία την ημέρα των Χριστουγέννων, ο χρόνος διαστέλλεται και φεύγουμε από το 2023 για να πάμε πίσω στο μηδέν. Το ίδιο γίνεται και τοπογραφικά, αφού φεύγουμε από τη Δράμα και βρισκόμαστε στη Βηθλεέμ, στον τόπο που γεννήθηκε ο Χριστός.

Έτσι λοιπόν η γέννηση  του Χριστού, γίνεται μία αφορμή για να ζήσουμε αυτά τα γεγονότα όχι στη μνήμη μας, αλλά στην εμπειρία της ζωής μας και την καθημερινότητά μας στον κόσμο αυτό. Φυσικά ο εορτασμός των Χριστουγέννων, συνοδεύεται από στολισμούς, έθιμα, γιορτινό τραπέζι, που έχουν νόημα, καθώς συνδέονται ακριβώς με το νόημα της εορτής, δηλαδή με τη γέννηση του Χριστού και την ευχαριστία που αναπέμπουμε προς τον Θεό. Εάν αυτό εκλείψει, τότε δεν έχουμε κανέναν να ευχαριστήσουμε στη ζωή μας και επομένως όλα είναι ξεκομμένα και δεν έχουν καμία αναφορά στο Θεό και στον Χριστό. Είναι πολύ λυπηρό το γεγονός ότι σήμερα βλέπουμε τις γιορτές του Χριστουγέννων ως μια αργία, ως ευκαιρία για κάποια εκδρομή ή ευκαιρία για να φάμε πλούσια, αλλά σε καμία σχέση με αυτό που λέμε Γέννηση  του Χριστού. Για να σας δώσω να καταλάβετε καλύτερα,  θα σας μεταφέρω ένα λαογραφικό κείμενο, ενός μεγάλου Έλληνα λαογράφου, του Γεώργιου Μέγα, που μιλάει για τις εορτές και τα έθιμα της λαϊκής λατρείας.

‘’Παλαιότερα οι γυναίκες διανυκτέρευαν την παραμονή των Χριστουγέννων, για να δουν το φως του Θεού. Στην Κίο  για παράδειγμα, τα κορίτσια της γειτονιάς μαζεύονταν σε ένα σπίτι, άνοιγαν τα παραθυρόφυλλα, έβαζαν σε μια λεκάνη με νερό ένα ξερό κλωνάρι βασιλικό και δίπλα στη λεκάνη ένα εικόνισμα της Παναγίας. Εκεί θύμιαζαν, διάβαζαν και έψαλαν τροπάρια των Χριστουγέννων και κάθε λίγο κοίταζαν από το παράθυρο προς την ανατολή. Την ώρα που γεννιόταν ο Χριστός, αν είχαν αρκετή πίστη έβλεπαν μία λάμψη σαν αστραπή. Την ώρα αυτή της προσευχής, άνοιγε και ο ξερός βασιλικός μέσα στη λεκάνη και έβγαζε φύλλα.’’

Βλέπετε τι μορφή μπορεί να πάρει η εορτή των Χριστουγέννων! Βεβαίως από την άλλη πλευρά, μέσα στα Χριστούγεννα βλέπουμε και την κακία του κόσμου. Βλέπουμε  έναν Ηρώδη ο οποίος σφάζει τα νήπια για να σκοτώσει  τον Χριστό. Υπάρχει δηλαδή ο κόσμος της μνησικακίας, που κρατάει το κακό μέσα του, δεν το ξεχνάει και δεν συγχωρεί. Το βλέπουμε σήμερα όταν ακούμε για βία κατά των γυναικών, για βία στα γήπεδα και τα σχολεία, που δημιουργούν μία ανασφάλεια. Όλη αυτή τη βιαιότητα, η εκκλησία μας δίνει μία μάχη για να την εξαλείψει από την ζωή των ανθρώπων. Είναι πολύ χαρακτηριστικό ότι στα έθιμα της λαογραφίας μας, βλέπουμε τους καλικάντζαρους να προσπαθούν όλη τη χρονιά να ρίξουν το δέντρο της ζωής, από το οποίο παίρνουν δύναμη οι άνθρωποι, όμως έρχεται την τελευταία στιγμή η Παναγία και γεννά τον Χριστό, που δίνει νόημα και περιεχόμενο στη ζωή των ανθρώπων. Το φως  των  Χριστουγέννων και ο αγιασμός των Θεοφανείων, διώχνουν το κακό από τη ζωή των ανθρώπων.

Ένας άλλος προβληματισμός μου έχει να κάνει με αυτό που συνήθως , στην κοσμική μας ζωή, δίνει νόημα στις γιορτές και δεν είναι άλλο από την ανταλλαγή δώρων και γενικά όλο αυτό που έχει δημιουργηθεί με τον Άγιο Βασίλειο και τον Άγιο Νικόλαο. Και σε αυτή την περίπτωση όμως παρατηρούμε τον Άγιο Νικόλαο που διάλεξαν οι δυτικοί, αλλά και το Άγιο Βασίλειο που έχουμε εμείς εδώ στην ανατολή, να είναι κοντά στον κόσμο και να θεραπεύουν τις αρρώστιες, την ανέχεια και τη φτώχεια των ανθρώπων με μεγάλη φιλανθρωπία. Βλέπουμε τον Άγιο Νικόλαο να δίνει χρήματα σε ένα φτωχό, για να μπορέσει να μεγαλώσει τα παιδιά του και να μην πάρουν τον κακό δρόμο στη ζωή.  Αυτός ο τονισμός της φιλανθρωπίας, θα μπορούσε να περάσει μέσα από το νόημα των εορτών. Αυτό θα γίνει όταν ο γονιός και ο δάσκαλος στο σχολείο, διδάξουν στα παιδιά ότι το σημαντικό δεν είναι να δεχθούν  ένα δώρο αλλά να σκεφτούν και τον άνθρωπο που έχει ανάγκη , και να του δωρίσουν με αγάπη αυτό που του λείπει. Όλα αυτά συνθέτουν έναν άλλο τρόπο ζωής του ανθρώπου και αυτό θέλουν να μας δείξουν οι γιορτές της εκκλησίας μας. Τα Χριστούγεννα ο Χριστός  φανερώνεται στο πρόσωπο ενός μικρού παιδιού το οποίο μας διδάσκει ότι έχουμε έναν Θεό ταπεινό, φιλάνθρωπο, πάντα δίπλα και κοντά μας.